บทความนี้เป็นเรื่องราวของคุณ คิม นพวรรณ ใน "ตลาดแลงเมืองเลย" กับความอัธยาศัยดีของพ่อค้าแม่ค้าและอาหารการกินบ้านเรา เลยเอามาแชร์ให้อ่านค่ะ
ภายหลังที่เข้าไปยังโรงแรมที่พักแล้ว รอเวลาเย็นที่ได้รับคำแนะนำมาว่าแม่ค้าจะออกมาขายของตอนเย็นที่ "ตลาดแลง" ฉันทำหน้าที่จูงมือแม่หนูน้อยสองคนน้องนัทและน้องนุ่น ฝ่าสายฝนที่ตกปรอย ๆ เรียกรถสามล้อเครื่องพาพวกเราไปตลาดแลง ตามปกติราคาคนละ ๒๐ บาท แต่ด้วยได้เจอคนดีเขาจึงลดราคาให้ ๑๐ บาทโดยไม่ต้องต่อราคาแต่อย่างใด
ตลาดแลง เป็นตลาดสดที่ขายสินค้าแทบทุกอย่างแต่เน้นหนักไปในด้านอาหารการกิน ที่นี่เราได้พบอาหารพื้นถิ่นที่เคยรู้จักและไม่เคยรู้จักมาก่อน แม้ว่าฉันเองจะเคยผ่านการใช้ชีวิตอยู่ที่ภาคอิสานมานานหลายปี แต่บางอย่างฉันเพิ่งจะเคยเห็นและรู้จักในครั้งนี้เช่นเดียวกับแม่หนูน้อยทั้งสอง
บางคนเรียกชื่อตามสีของเห็ดว่าเห็ดแดง รวมทั้งเห็ดสีอื่น ๆ เป็นเห็ดที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ในฤดูฝนเท่านั้น ชาวเมืองนิยมนำมาแกง และต้องมีวิธีการเลือกเห็ดที่จะนำมาเป็นอาหาร ภูมิปัญญาได้สอนว่า "หากเห็ดมีพิษจะไม่มีหนอนแทะกิน หรือใช้ข้าวสารใส่แกงลงไปด้วย หากเห็ดมีสีดำแสดงว่าเป็นเห็ดมีพิษ"
เห็ดหอม เป็นที่ขึ้นชื่อของเมืองเลย และเป็นเห็ดเศรษฐกิจของจังหวัด มีการเพาะเลี้ยงเห็ดหอมกันมากแทบทุกอำเภอ โดยเฉพาะอำเภอภูเรือ และอำเภอภูหลวง นอกจากที่ตลาดสดแล้ว เราจะพบว่าร้านค้าสองข้างทางมีการขายเห็ดหอมจำนวนมาก รวมทั้งการส่งออกไปยังร้านอาหารและตลาดของจังหวัดใกล้เคียง
เห็ดไค เป็นเห็ดประเภทเดียวกับเห็ดเครื่อง ราคาสูงกว่าถึงกิโลกรัมละ ๓๐๐ บาทเฉพาะดอกตูม ๆ ส่วนดอกเห็ดที่บานราคาจะลดลง ชาวเมืองบอกว่าเป็นสุดยอดของเห็ด มีกลิ่นหอมและรสชาติดี นิยมนำมาแกง และนำมาย่างหรือหมกด้วยใบตองก่อนทำน้ำพริกหรือแจ่ว
ดอกขิง นิยมนำมาลวก ต้ม นึ่งจิ้มน้ำพริก นำมาผัดขิง หรือหั่นใส่แกงป่า แต่ปัจจุบันร้านค้าดอกไม้สด นิยมนำมาจัดตกแต่งแจกันสำหรับประดับประดาเพื่อความสวยงาม
กบภูเขา มีลักษณะขายาว ๆ ตัวผอมสีเหลือง แม่ค้าบอกว่ารสชาติดีกว่ากบธรรมดา กบที่เห็นอยู่นี้เป็นสินค้า Import จากบ้านพี่เมืองน้องของเรา กบชนิดนี้จะอาศัยอยู่ตามโขดหินบนภูเขา
หนังวัวดอง จะไม่เหนี่ยวหนืดและยุ่ยอ่อนนุ่มกว่าหนังที่ไม่ได้ดอง นิยมนำไปทำแกงป่า แกงเลียง แกงอ่อม ต้มยำและนำไปย่างเพื่อรับประทานเป็นกับแกล้ม
ตัวต่ออ่อน ผ่านการนึ่งให้สุกมาแล้ว ราคาค่อนข้างแพง นิยมนำไปทำน้ำพริ แกงป่า แกงเลียงและต้มยำ หรือบางคนก็นิยมรับประทานเป็นของว่างเหมือนดักแด้ เป็นสินค้าจากบ้านพี่เมืองน้องอีกเช่นกัน ไม่ทราบว่ากฏหมายคุ้มครอง ฯ ของบ้านพี่เมืองน้องเป็นอย่างไร
รถด่วน ได้มาจากลำต้นไม้ไผ่ ทราบว่าไม้ไผ่แต่ละกอไม่ได้มีตัวรถด่วนเสมอไป คนที่มีอาชีพหาของป่าจะต้องเป็นผู้ที่มีความเชี่ยวชาญสูง ในการหาตัวรถด่วน เป็นสินค้าจากบ้านพี่เมืองน้อง อีกอย่างหนึ่ง
แมงแคง คนธรรมดาที่ไม่คุ้นเคยจะรู้สึกว่ามีกลิ่นฉุนมาก ชาวเมืองนิยมนำไปทำน้ำพริกเพิ่มรสชาติและเพิ่มกลิ่นที่มีความรู้สึกว่าหอมแต่ไม่ฉุนนั่นเอง คนขายบอกว่าบางคนนำไปรับประทานเป็นของว่าง
ดอกบวบ ทั้งดอกอ่อนและดอกบวบที่บานแล้ว ถูกนำมามัดรวมกับยอดบวบ นิยมนำไปแกงเลียง ต้ม ลวกหรือนึ่งจิ้มน้ำพริก บอกว่ามีกลิ่นหอมและรสชาติดีกว่ารับประทานบวบเป็นลูก ๆ
พืชผักเมืองหนาว มีดาษดื่น คะน้า กระหล่ำดอก กระหล่ำปลี กวางต้ง ผักกาดหอมและผักอื่น ๆ มีทุกฤดูกาล
น้องวัว ได้มาจากรกของวัวตัวเมีย หลังจากออกลูกวัวตัวอ่อน จะมีรกออกตามมา เจ้าของวัวต้องไปเฝ้าเก็บรก ราคาไม่ธรรมดา และเป็นที่นิยมของคนทั่วไป นิยมนำไปต้มยำ
จะเห็นว่าสองแม่หนูน้อย ตื่นเต้นและมีความสุขที่ได้ชมตลาดแลงเป็นอย่างมาก และด้วยอัธยาศรัยของพ่อค้าแม่ค้า ได้แนะนำให้พวกเราไปที่ตลาดอีกแห่งหนึ่ง บอกว่าที่นั่นมีของป่าที่มาจากบ้านพี่เมืองน้องมากมาย แม่หนูน้อยทั้งสองยกมือไหว้ขอบคุณพ่อค้าแม่ค้าทุกคนเสมอ ดูเหมือนจะเป็นที่ประทับใจของชาวตลาดด้วย การเรียนรู้วิถีชีวิตที่ตลาดแลงจึงจบลง
ที่นี่ได้พบกับความงดงาม ความมีน้ำใจจากพ่อค้าแม่ค้าช่วยอธิบายเกี่ยวกับสิ่งที่พวกเราอยากรู้ ไม่รังเกียจรังงอนและเต็มใจอธิบายด้วยหน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส ยินดีให้เราถ่ายภาพได้ตามต้องการ และสนใจถามไถ่ว่าพวกเราเป็นใครมาจากที่ไหน พวกเราไม่ลืมและจะรำลึกถึงตลอดไป
ขอขอบคุณ คุณคิม นพวรรณ
